Het is nu eind januari, de periode waarin sommige mensen alweer beginnen met zaaien. Binnenshuis of in de kas, inderdaad.

Jaren geleden was ik vastbesloten mijn tomaten (ja die kun je al vroeg zaaien) met wat extra aandacht extra kansen te geven. En omdat we in onze achtertuin de tomaten toch al in potten kweken, kon ik ze makkelijk onder de dakgoot zetten om ze te beschermen tegen opspattend water. Dit scheelde een hoop: er was veel oogst en de planten werden minder vaak ziek.

Ook knipte ik op een gegeven moment kartonnen kraagjes voor om de jonge plantjes heen. Het zijn toch maar een stuk of zes potten, dus kon dat er ook nog wel bij. Ik deed dit met het idee om Phytophthora infestans tegen te gaan. Wat heb je immers aan bruine verwelkte tomatenplanten… Ik zet ze onder de dakgoot, want water dat opspat vanaf de bodem is vaak een oorzaak van genoemde infectie. Je ziet tegenwoordig zelfs wel eens speciale parapluutjes om tomaten te beschermen tegen opspattend water.

Maar hoewel het onder de dakgoot plaatsen van de tomaten vele jaren een zeer gunstig effect had op de planten, hadden de kartonnen ringen volkomen onverwacht een heel ander effect!!

Want wat gebeurde er: waar ik eerder altijd zeer ruim zaaide omdat er altijd wel weer een flink deel van de tomaten werden opgevroten door slakken, haalden ze het nu bijna allemaal! Niet dat er geen slakken meer waren, maar de slakken begonnen rustig te vreten aan het karton… Daar waren ze wel even zoet mee tot wij ze zagen, en/of tot de zaailingen zo groot waren dat ze allang geen een-haps/nachts-maaltijd voor een slak meer waren.

Dus daar waar ik in grotere tuinen doorgaans juist voorzichtig ben met het gebruik van karton bij eenjarige teelten, juist vanwege de slakkenvraat aan de gewassen (zie ook mijn eerdere blogpost ‘Sheetmulchen met een zachte g’), werkte dit op de veel kleinere schaal van de teelt in potten, in onze ‘zone 1’ (vlak bij de keukendeur) juist preventief! Dit is dankzij de zonering een plek waar er het meest intensief geobserveerd wordt; is er daar iets aan de hand, dan zien we het meteen. En kunnen we na observeren meteen reageren.

Nu in onze contreien “Hoe voorkom ik dat de slakken mijn zo gekoesterde gewassen opvreten?!” een van de grootste uitdagingen is, waren wij erg blij met deze observatie, en natuurlijk met het feit dat de slakken hun honger stilden door het karton op te vreten in plaats van onze tomatenzaailingen!

Reeks

Deze blog is de tweede in een reeks onder de noemer ‘Succesfactoren van permacultuurtuinen’. De vorige aflevering heet ‘Sheetmulchen met een zachte g‘.

Marankes blog

Maranke Spoor is docent permacultuur, tegenwoordig ook in de interactieve permacultuur webschool van Stichting Permacultuur Onderwijs. Maranke begon al op jonge leeftijd als tuinier. Op elke plek waar ze woonde zorgde ze al snel voor een eetbare siertuin: op balkon en dakterras, in schooltuin en moestuin. Maranke is opgeleid als jurist, een beroep dat ze o.a. in de vorm van docent recht tot 2010 uitoefende, is initiator van www.weggeefwinkels.nl en sinds 2010 docent permacultuur. In die hoedanigheid verzorgde ze reeds vele opleidingen op het gebied van permacultuur/voedselbossen. Verder is ze sinds 2013 voorzitter van Stichting Permacultuur Onderwijs, vertaalde en bewerkte ze samen met haar collega Lucas Brouns Engelstalige permacultuur literatuur (Herstellende Landbouw van Mark Shepard en Permacultuur in je moestuin van Christopher Shein) en is ze illustrator en auteur, van: ‘Permacultuur, Wat is dat!?’, een eboek dat in juni 2015 is verschenen.

Alleen een dief rent, kent u die uitdrukking? Ze is afkomstig van de Hunza, een bergvolk dat leeft waar Pakistan aan China grenst. Het volk staat erom bekend dat de mensen er erg oud worden, en dat doorgaans in goede gezondheid. Reden genoeg om een legendarisch volk te zijn.

Daarom wordt er veel gezocht naar het geheim van de Hunza. Wellicht wel meerdere geheimen…

Zo zou hun brood een van hun geheimen kunnen zijn. Ze maken een soort van gedroogd brood dat schier eindeloos houdbaar is, en naast met stenen gemalen granen, als belangrijk ingrediënt gedroogde abrikozen bevat. Dit helpt hen door de maanden van het jaar waarin er weinig te oogsten valt. Dit Hunza-brood doet me denken aan het granen-fruitleer zoals ik dat zelf maak…

Een online zoektocht naar dit brood levert veel resultaten op, waaronder vele vragen naar het recept van het brood. Het recept bestaat echter waarschijnlijk niet: het heeft er alle schijn van dat de Hunza er gewoon het beste van maken, ze wonen erg afgelegen in een zeer bergachtig gebied zonder supermarkten en dergelijke. Eten is er schaars, dus ze eten niet veel, en gedurende twee tot vier maanden van het jaar is het zo schaars dat ze grotendeels vasten. Gesteld wordt dat dit hen gezond helpt houden. En weet je waar me dit nu aan doet denken? Aan knotten! Ja, van bomen… Loofbomen om precies te zijn. Je weet wel, knotwilgen e.d… Knotwilgen worden veel ouder dan wilgen die niet geknot worden!

En wat treft nu, tijdens de feestdagen kwam mijn Pakistaanse zwager op bezoek (Usman), en hij is daar geweest! Op vakantie met wat vrienden en familie bezocht hij hun gebied, op zijn nieuwe gympen…. En nu vraag je je misschien af… Gympen? Waar gaat dit heen? Nu goed, wat volgt zou nog wel eens een groter geheim van de Hunza kunnen zijn dan hun brood…

Want wat gebeurde er: hij trekt een sprintje op zijn nieuwe gympen, maar algauw hoort hij achter zich het geluid van rennende voetstappen. In eerste instantie dacht hij dat het zijn vrienden waren, maar opeens hoort hij zijn vrienden van een afstandje roepen: “Usman! Stop!” Hij stopt, en ziet dat het enkele Hunza zijn die achter hem aan gerend zijn. De Hunza vragen: “Waarom ren je?!” Usman: “Omdat ik wil rennen.” Waarop de Hunza reageren met: “Alleen een dief rent…”

Nu wil ik niet zeggen dat het Hunza-brood of de rest van hun voeding, waaronder vette-rauwemelk- producten, niet belangrijk is, zeker niet! Maar als permaculturist blijft het logisch te kijken naar het geheel, ook het geheel van een levensstijl, en het heeft er alle schijn van dat de levensstijl van de Hunza een ‘slow life’-levensstijl is… Niet rennen, niet overeten, misschien wel niet doen wat je niet hoeft te doen… Tegelijkertijd zijn ze verre van lui en werken ze hard om te kunnen overleven, maar niet gehaast. De slow life-levensstijl is evenwichtig. Wat je wel en niet eet, en hoe dat voedsel geteeld en bewerkt is, maakt daarvan een belangrijk deel uit. Slow food.
Puur voedsel, samen geteeld & verwerkt, zonder fabrieken. Hiervan en van diverse andere culturen, waaronder uiteraard die in de eigen streek, kunnen we een hoop leren over het zelf verwerken van puur voedsel uit onze tuinen en winkels. In onze eigen keuken. Het zal je verrassen hoeveel hier kan.

Ook meer leren over samenvoorzienend voedsel verwerken?

Kom dan ook naar Marankes cursus ‘Samenvoorzienend voedsel verwerken‘, ook wel liefkozend ‘Heksendriedaagse’ voor hem & haar genoemd. Tussen de lesdagen zit steeds genoeg tijd om onze ferments te laten rijpen, drogen e.d.

We gaan samen fermenteren, drogen, wecken en dergelijke. Alle cursussen van Stichting Permacultuur Onderwijs zijn een mix van theorie en praktijk. Deze reeks van drie HuiskamerSessies vond driemaal plaats in voorjaar 2016, en driemaal in het najaar, zesmaal in het voorjaar van 2017 – houd onze Seizoenstips in de gaten of e-mail me even voor de herfst van 2017!

Marankes blog

Maranke Spoor is docent permacultuur, tegenwoordig ook in de interactieve permacultuur webschool van Stichting Permacultuur Onderwijs. Maranke begon al op jonge leeftijd als tuinier. Op elke plek waar ze woonde zorgde ze al snel voor een eetbare siertuin: op balkon en dakterras, in schooltuin en moestuin. Maranke is opgeleid als jurist, een beroep dat ze o.a. in de vorm van docent recht tot 2010 uitoefende, is initiator van www.weggeefwinkels.nl en sinds 2010 docent permacultuur. In die hoedanigheid verzorgde ze reeds vele opleidingen op het gebied van permacultuur/voedselbossen. Verder is ze sinds 2013 voorzitter van Stichting Permacultuur Onderwijs, vertaalde en bewerkte ze samen met haar collega Lucas Brouns Engelstalige permacultuur-literatuur (Herstellende Landbouw van Mark Shepard en Permacultuur in je moestuin van Christopher Shein) en is ze illustrator en auteur van ‘Permacultuur, Wat is dat!?’, een eboek dat in juni 2015 is verschenen.